Ngay cách người bạn trai gây lộn, cũng thấy sự tốt nội tâm của họ. Có kẻ tưởng mình mang một chứng bệnh gì quái gở do những tư tưởng ô uế xác thịt. Không phải họ không có những tâm tưởng tân kỳ, nhưng lòng họ không để ý tìm những sự phiền toái.
Họ tưởng người yêu có tâm trạng y như của họ. Tôi có dịp bàn chuyện riêng với ông, ông tỏ ra đầu óc độc lập lắm. Người ta nói không có bài học nào bằng bài học kinh nghiệm.
Họ không chịu làm đâu mất lòng, muốn cho đâu cũng yêu một mình. Nhứt là vì trong vòng hai thế kỷ chót, người ta quá lạm dụng lòng hăng say của tuổi trẻ, tình yêu cuồng nhiệt cùng chí hy sinh dời non lấp biển của nó nên ta thấy có vô số thanh niên điên cuồng sống trong sự hứa hẹn mờ ảo và hư hỏng cuộc đời khi thấy các mộng của mình hoặc héo đi hoặc vẫn còn là mộng. Tiếc thay nhiều cha mẹ lo mưu sinh, thầy giáo mắc lo trí dục để lắm bạn trai sống cô đơn với nguồn tâm sự lênh lánh của mình.
Muốn thấy thiên địa đổi đời thì coi cái bếp của họ. Trong cuộc xã giao ít tế nhị và không mềm dẻo bằng bạn gái. Có một thời gian dài từ 7 tuổi đến 11, 12 tuổi, bạn trai sống cuộc đời thơ ngây, vô tư lự trước bao nhiêu người, vật, sự việc và hiện tượng.
Khi người bạn trai từ 12 tuổi trở đi, các hạch phát tiết chất dịch truyền sinh phát triển. Bạn trai tuổi hoa niên, lòng trào nhựa sống cũng thời danh dự không thua người lớn. Điều khổ nhất cho họ là đã mất lòng tín cẩn ở rất nhiều người.
Aùi tình cũng hay chịu lối quyết định nầy của họ. Trong lãnh vực học hành, tuy không có trí tưởng tượng tự nhiên phong phú bằng bạn gái, bạn trai được luyện tập về tài năng nầy vẫn làm được những công trình văn hóa do óc tưởng tượng một cách khách quan. Thì tôi đã nói đ àn ông có bản chất bội bạc.
Khi sông lòng bạn lắng hết cặn tình bồng bột, bạn thấy đối tượng yêu của bạn có nhiều khuyết điểm. Lúc diễn tả họ sợ sai lầm, sái chỗ, sái mùa rồi bị khinh. Vả lại các cử chỉ, thái độ, lời nói, hành vi của bạn trai nhiều khi cũng là tấm gương phản chiếu con người nội tâm của họ.
Bài vở họ cẩu thả hay không làm là thường. Họ thả diều: cứ thả diều coi cặp trai gái đang ngồi tâm sự ở trên bờ đ ê như những gốc dừa ở gần đó. Vừa nói chuyện với ai, họ vừa chia trí coi tay có bụi bị bám không, móng tay có đóng đất không.
Thưa bạn, người bạn trai quen biết và chưa quen biết. Trong cuốn Toi quy deviens homme, Jean Le Presbytre có dẫn lời nầy của Moudousse: Cho nam thanh mơ mộng là nguy hiểm, không mơ mộng càng nguy hiểm hơn bởi vì như vậy là tiêu diệt đi khả năng sáng tạo sau nầy. Tôi chỉ nói mặc cảm thôi chớ chưa nói những trường hợp bạn trai nói thẳng rằng người nữ nầy yếu, người nữ kia làm cái trò gì ra trò trống gì.
Ta nên thận trọng, rất thận trọng. Bạn trai thì nhiều lúc hăng hái lắm. Cũng do lòng tự ái nữa, các bạn trai thấy buồn tủi khi cha mẹ họ ăn mặc nghèo nàn.