Nghệ thuật ở đây không phải là tìm ra cơ hội đầu tư đúng, chỉ đơn giản là biết rằng mình có câu trả lời đúng cho câu hỏi đúng. Dòng thu nhập trong tương lai có thể không xảy ra là một vấn đề đã, đang, và sẽ không bao giờ định giá được. Warren đã học được bài học này khi tham gia hội đồng quản trị tại Salomon Brothers.
Nếu bạn không bán và giá cổ phiếu tụt giảm, bạn có thể ngồi hàng năm trời để tiếc nuối, đổ lỗi cho bản thân và mọi người. Nhưng nếu trách nhiệm không phải thuộc về các tổng giám dốc, thì họ không thật sự là nhà lãnh đạo của chúng ta phải không? Nếu đó không phải là người lãnh đạo, vậy sao chúng ta không đi tìm một người lãnh đạo khác có thể điều hành công ty? Đây là công ty của chúng ta phải không? Chúng ta là những người chủ phải không? Warren chưa bao giờ quên rằng chính những cổ đông của Berkshire mới là người chủ của công ty ông đang điều hành. Tham lam là một điều tuyệt vời nếu nó phục vụ cho bạn chứ không phải là ông chủ của bạn.
Điều bạn cần làm là hãy áp dụng bài học vào những vấn đề của ngày hôm nay. Nếu bạn không trả lời được câu hỏi này, bạn không nên mua. Tôi không bao giờ cố gắng kiếm tiền từ thị trường chứng khoán.
Warren tin tưởng vào cách quản lý chủ động — giải quyết vấn đề tiềm ẩn trước khi nó bộc phát thành một vấn đề thật sự. Vì vậy, cổ phiếu của các công ty mạng Internet tăng bất thường trong giai đoạn thị trường bùng nổ đều tụt giảm nặng nề khi họ không thể kiếm ra tiền trong dài hạn. Một Warren thời kỳ cũ đã chẳng bỏ tiền ra như thế này vì kỹ thuật định giá của Graham cho thấy cái giá này quá cao.
Trong số những tỉ phú mà tôi quen biết, tiền bạc chỉ càng làm hiện rõ bản chất của họ. Warren, một người luôn suy nghĩ lý trí, cho rằng việc tăng thêm một vài tuổi thọ nhờ chuyển sang một chế độ ăn khỏe mạnh hơn thật không đáng với việc giảm đi thỏa mãn khi phải bớt ăn các món yêu thích này. Và nếu thậm chí họ chia tay nhau, ít nhất họ cũng có cả núi tiền để tranh giành.
Nhưng bạn chắc sẽ đồng ý chi ra 100 triệu đôla cho một công ty nếu kiếm được 20 triệu đôla mỗi năm. Quy luật rất dơn giản: Ngân hàng đầu tư không bao giờ dâng cho bạn giá hời, nhưng thị trường thì có. Con đường dẫn đến thành công vĩ đại thường được trải hàng tấn sai lầm, vì vậy nên bỏ qua và tiếp tục dấn bước.
Đây là cách Warren kiểm tra liệu ông có thật sự hiểu rõ một công ty trước khi đầu tư vào nó. Chỉ cần một ước tính sai là toàn bộ hệ thống vận hành sẽ tan vỡ. Triết gia người Anh thời Trung cổ và tu sĩ dòng Franciscan William xứ Ockham (sống trong khoảng 1285 - 1349), được gọi thân mật trong giới học thuật là Billy Occam, đã đưa ra ý tưởng rằng cách giải thích đơn giản nhất thường là cách giải thích tốt nhất.
Bạn đã thấy xu hướng chưa? Bạn có nghĩ mình dự đoán được những công ty này sẽ bán món gì trong mười lăm năm nữa không? Nếu bạn làm được, thì bạn có thể chính là một Warren Buffett tiếp theo. Đầu tư là mua lại một phần công ty và ngồi nhìn nó phát triển; tiên đoán hay đầu cơ là ném hạt xúc xắc theo hướng ngắn hạn dựa trên giá cổ phiếu. Những nhà đầu tư mới tham gia thị trường thường nghĩ rằng cách chơi duy nhất là phải bám vào số cố phiếu mà họ vừa mới thua lỗ, giống như khi chơi mãi một trò trong sòng bạc, với hy vọng thời vận thay đổi.
000 trong vòng 20 năm với tỉ lệ sinh lợi hàng năm là 20% thì bạn sẽ có trong tay $3,8 triệu; giữ lại trong vòng 30 năm thì bạn sẽ có $23,4 triệu. Nếu nhà dự báo loan tin rằng lãi suất tiết kiệm sẽ gia tăng, bạn sẽ bán cổ phiếu; nếu anh ta tuyên bố lãi suất sẽ giảm, bạn sẽ mua thêm cổ phiếu. Nhưng trong chứng khoán, không phải như trò chơi trong sòng bạc, rủi ro chênh lệch rất nhiều giữa các loại chứng khoán khác nhau, tùy thuộc vào hai yếu tố - chất lượng kinh doanh của công ty và cái giá bạn trả cho cổ phiếu của họ so với chất lượng này.
Hiện tượng thường xảy ra trong cuộc chiến đấu giá là cảm xúc lấn lướt suy nghĩ lý trí, và một CEO có cái tôi quá lớn có thể phải trả một cái giá cực kỳ đắt bằng đồng tiền của cổ đông. Warren hiểu rằng người ta thường hay sợ mất mặt khi đưa ra giá bán quá cao hay chào giá mua quá thấp. Một nhà đầu tư kinh nghiệm biết rằng đến một lúc nào đó nhu cầu thực sự chính là nhu cầu dựa trên nguyên tắc căn bản, và nhu cầu tạo ra do tiên đoán đầu cơ sẽ chấm dứt - luôn luôn như vậy, khi đó giá sẽ rơi về điểm căn bản, đôi khi rất thấp so với lúc tiên đoán.