Câu này đề cập không chỉ đến xung đột với người khác, mà căn bản còn đề cập đến sự xung đột bên trong bạn nữa. Nhận biết được hiện trạng tôi đang là, tức là cảm nhận sự hiện trú của chính mình, không phải là một ý tưởng hay suy nghĩ. Thật dễ dàng hiện trú như là chủ thể quan sát tâm trí khi bạn cắm rễ thật sâu vào bên trong cơ thể.
Còn thái độ không phản kháng khi đối mặt với bạo hành, gây hấn, và những thứ tương tự thì sao? Yên lặng bên ngoài, tĩnh lặng bên trong. Hãy biến nó thành bạn và đồng minh, đừng biến nó thành kẻ thù.
Sự bất hạnh của bạn đang không chỉ gây ô nhiễm cho bản thể nội tại của riêng bạn và những người chung quanh, mà còn cho linh hồn của tập thể nhân loại, trong đó bạn là một bộ phận không thể tách rời. Chưa, nhưng làm sao có thể khác đi được? Tôi biết nó sẽ xảy ra thôi. Khi có điều gì đó chủng khiếp xảy ra cho tôi hay cho ai đó thân cận với tôi – như tại nạn, bệnh tật, đau khổ nào đó, hay cái chết – tôi có thể giả vờ rằng điều đ1o không có gì xấu cả, nhưng thục ra điều đó là xấu.
Nó tràn đầy khắp thế giới này. Kinh nghiệm cho thấy tất cả mọi phản kháng nội tại đều tiêu cực dưới dạng này hay dạng khác. Loại suy nghĩ có tính cưỡng chế này thực sự là một thói nghiện ngập.
Các trường hợp đồng hóa của tự ngã phổ biến nhất có liên quan đến cơ nghiệp, công việc đang làm, địa vị và sự công nhận của xã hội, mối quan hệ, lịch sử bản thân và gia tộc, các hệ thống tín niệm, và thông thường cũng phải kể đến quan điểm chính trị, chủ nghĩa quốc gia, chủng tộc, tôn giáo, và các dạng đồng hoá khác với tập thể. Aldous Huxley sáng tác tập tiểu thuyết nhan đề Island vào những năm cuối đời khi ông quan tâm khá nhiều đến các giáo lý tâm linh. Ngay khi chú ý của bạn hướng đến cái Bây giờ, bạn liền cảm thấy sự hiện trú toàn triệt, sự tĩnh lặng và thanh thản.
Nếu bạn thấy dễ quán tưởng, hãy nhắm mắt lại hình dung chính bạn đang được bao phủ bởi ánh sáng hay ngâm mình trong chất phát sáng – trong biển ý thức. Ở mức độ này, mạch văn không nhằm cung cấp thông tin, mà thường nhằm lôi cuốn bạn tham gia vào loại ý thức mới mẻ này. Ông muốn ám chỉ điều gì khi nói đến các mức độ ý thức mê muội khác biệt nhau?
Hãy luôn luôn “thuận thảo” với khoảnh khắc hiện tại. Không người nào sống hoàn toàn không có khổ đau và sầu muộn. Nhưng chắc chắn rằng sự ray rứt sẽ xuất hiện trở lại trong mối quan hệ ấy dưới một hình tướng nào đó, và có lẽ bạn sẽ lại đổ thừa trách nhiệm ấy cho người bạn đời của mình.
Hãy ý thức sự hiện diện thầm lặng của mỗi sự vật. Thoạt đầu, đây là trạng thái thỏa mãn sâu sắc. Nó bao gồm các hoạt động của tâm trí và chỉ có thể tiếp tục tồn tại được nhờ không ngừng suy nghĩ.
Bạn vẫn còn đang phản kháng những gì đang hiện hữu. Trạng thái mê muội sâu sắc như cái quầng chứa nhóm đau khổ chẳng hạn, hay nỗi đau khổ sau sắc khác như mất đi người thân thương chẳng ghạn, thường cần phải được chuyển hoá thông qua sự chấp nhận hiện thực phối hợp với ánh sáng của sự trụ ý vào hiện tiền – tức là duy trì sự chú ý lâu dài. Ngay khi nhận ra điều này, bạn đã phá vỡ sự ràng buộc ấy.
Chúng bơi thanh thản làm sao, thật thong dong tự tại, hiện trú toàn triệt trong cái Bây giờ, thật đường bệ và hoàn hảo mà chỉ một tạo vật vô niệm mới có thể như thế được. Khi ấy, sự chuyển hoá thường xảy ra thông qua sự vâng phục triệt để giữa cơn thống khổ tột cùng. Trong nhiều năm qua họ đã bất thức định nghĩa toàn bộ nhân thân của mình vằng các vấn đề hay đau khổ của chính họ.