Quá trình đọc hiểu phụ thuộc vào việc bạn có nhận ra được những mối liên hệ đó hay không. Và dù ta có thể tiết kiệm thời gian, công sức với những thông tin cô đọng được các biên tập viên tóm tắt trên tập san thì ta cũng không thể bỏ qua hoàn toàn việc đọc. Nhưng chúng ta không sống trong thế giới này nếu không thể thoát khỏi nó vào một lúc nào đó.
Bản thân sử gia chịu ràng buộc bởi một quan niệm hay tiêu chuẩn nào đó về tính chính xác cũng như sự tồn tại của những sự kiện. Vì thế, một khoá dạy đọc tốc độ cần dạy bạn đọc với những tốc độ khác nhau, chứ không phải tốc độ nhanh hơn tốc độ hiện thời của bạn. Có những từ được tác giả dùng theo lối dân gian như trong ca dao, tục ngữ nên độc giả hiểu chúng không mấy khó khăn.
Ví dụ, một bài báo chỉ dài ba trang về DNA nhưng không có bất cứ báo cáo thí nghiệm hay sơ đồ, công thức toán học nào thì độc giả vẫn phải nỗ lực hết mình. Bạn không thể coi là đã giải quyết vấn đề hay đã vượt qua khó khăn cho tới khi bạn thật sự bắt tay vào đọc nó. Hoặc họ chủ động tìm tòi hoặc do những người phải trực tiếp đối mặt với những vấn đề đó mời họ nghiên cứu, họ sẽ phân loại vấn đề, xác định công thức của các vấn đề và giúp giải quyết vấn đề.
Nhưng điều này ít khi xảy ra. Nhưng những gì bạn tiếp nhận thông qua các giác quan lại luôn luôn cụ thể và cá biệt, còn những gì bạn dùng trí óc suy nghĩ luôn luôn trừu tượng và chung chung. Bất đồng loại này cũng có thể giải quyết được bằng cách hướng dẫn để thu hẹp khoảng cách chênh lệch về kiến thức.
Hầu hết các bài báo về khoa học thường dễ đọc hơn các cuốn sách khoa học thông dụng. GẠCH DƯỚI: Gạch dưới những điểm chính, những nhận định quan trọng hay có sức thuyết phục. Các bất đồng ý kiến có thể được giải quyết bằng cách xoá bỏ hiểu nhầm hoặc sự thiếu hiểu biết.
Trong khoa học và triết học, các phần được sắp xếp theo trật tự logic còn trong một câu chuyện, chúng được sắp xếp theo trình tự phát triển (có phần mở đầu, phần giữa và kết thúc). Nếu ngừng lại để suy nghĩ về cuộc chiến, ta sẽ thấy có lẽ hầu như tất cả những gì còn sót lại của cuộc chiến Peloponnesian chỉ là mô tả của Thucydides về nó. Bạn có thể đưa ra một hoặc hai, ba hay cả bốn luận điểm vì các luận điểm không loại trừ nhau.
Đọc bề mặt là bước đầu tiên cần thiết để hiểu nội dung của cuốn sách. Trong trường học, học sinh đọc các loại sách khó thường có sự giúp đỡ, hướng dẫn của giáo viên. Có một tên gọi khác cho cấp độ đọc này là đọc lướt qua.
NHỮNG GÌ ĐƯỢC ĐỀ CẬP CHI TIẾT VÀ ĐỀ CẬP NHƯ THẾ NÀO? Bạn phải cố gắng tìm ra các ý chính, những điều khẳng định, những luận cứ tạo nên thông điệp đặc biệt của tác giả. Và tất nhiên mọi người đều hy vọng nhân chứng nói thật. Trong đại học thời hiện đại tất nhiên khác xa trường đại học thời trung cổ.
Có lần chúng tôi xem một cuốn sách sử nói về cuộc nội chiến và thấy tác giả mô tả cuốn sách là tư liệu lịch sử công bằng và khách quan về cuộc nội chiến từ quan điểm của một người miền Nam. Không phải dịch từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ kia mà là áp đặt một hệ thống ngôn từ lên nhiều tác giả. Chúng tôi không đồng tình với tất cả lý lẽ trên vì những lý do sau:
Nếu bạn biết loại sách, nội dung tổng quát và các phần của cuốn sách, việc phân loại từ chuyên môn với từ thường sẽ dễ dàng hơn rất nhiều. Cách hiểu đa nghĩa này không chỉ là dạng bài tập cơ bản trong nghệ thuật đọc sách, mà còn có xu hướng tạo cho trí óc ta thói quen luôn ý thức được rằng một đoạn văn phức tạp có thể chứa đựng rất nhiều lớp nghĩa khác nhau. Ngược lại, một cuốn sách lý thuyết lại liên tục nhắc đến từ là thay vì nên hay phải.